1. Makiri, als mediator pas jij EFT toe in dader-slachtoffergesprekken. Ook ben je docent Emotionally Focused Mediation (EFM). Wat zie jij als de belangrijkste succesfactoren van deze gespreksaanpak?
'Het is heel belangrijk dat het gemeenschappelijke gesprek een goede ervaring wordt voor beide partijen. Dat begint al bij de bejegening. Hoe het slachtoffer en de verdachte/dader worden aangesproken, waarbij aandacht voor de gevoelens essentieel is. Tijdens de intakes voelen partijen zich gehoord en worden ze van 'partij' meer 'mens'. De emotiegerichte benadering is daarvoor een mooie ingang. De inzet van herstelgerichte taal, de presentie van de mediator, RISSSSC ... alles helpt mee om een goede -tijdelijke - alliantie op te bouwen met betrokkenen. Ik hoor vaak zeggen dat een slachtoffer, maar ook een verdachte/dader of 'pleger' zich voor het eerst 'echt gehoord voelt. Vaak zijn de betrokkenen wat verloren geraakt in de strafrechtelijke procedure en bureaucratie. In een empathiserende omgeving je verhaal vertellen is heel herstellend. En dat geldt ook voor de verdachten/daders, die - in onze gevallen - vaak first offenders zijn, en zich schamen voor wat er is aangericht. Een dader-slachtofferbemiddeling naar hechtingsgerichte methode is voor beiden een grote stap naar herstel. De pleger kan zijn/haar verantwoordelijkheid nemen en het slachtoffer krijgt de ruimte om over de gevolgen te vertellen en de vragen stellen die op het hart liggen. Vaak zien betrokkenen elkaar bij mij voor het eerst. Dat is vaak spannend, maar de opluchting daarna is heel groot.'
2. Welk gesprek staat je het meeste bij, en waarom?
'Ik herinner me een bemiddeling tussen een meerderjarige dochter en haar vader waarbij EFM een doorslaggeven de rol speelde bij de de-escalatie en de verdere versterking van de gezinsbanden. De toen nog thuiswonende dochter leefde een heel ander ritme dan de hardwerkende ouders. De ergernissen stapelden zich op en uiteindelijk liep het uit op een handgemeen waarbij vader en dochter vechtend door de kamer rolden in het bijzijn van moeder en twee broertjes. De dochter rende geschrokken weg en deed daags later aangifte. Vader werd aangehouden en de dienstdoende officier vond vanwege de familiecontext een bemiddeling gepast alvorens de zaak af te doen.
Natuurlijk hadden dochter en vader een heel ander narratief. We konden daar goed bij stilstaan. Zowel tijdens de intakes als tijdens het gemeenschappelijke gesprek. Tijdens de intakes is gewerkt met tracking the cycle met de 'imaginaire ander' waardoor het patroon dat heeft geleid tot huiselijk geweld, helder is geworden. Toen vader en dochter elkaar ontmoeten was er ruimte voor verdriet en woede. Beiden zeggen steun te hebben gehad aan de lemniscaat en ze maken tijdens de bemiddeling vaak een 'acht' als luchttekening. Het lukte hen om elkaar voorzichtig te vergeven en spraken af hoe ze afstand en nabijheid organiseren in de toekomst. De dochter vond zelfstandige woonruimte en bouwde langzaam het contact weer op. Vader is zich gaan bezinnen over de vraag hoe beschikbaar te zijn als vader, kan bestaan zonder woede-uitbarstingen. De strafzaak is geseponeerd onder voorwaarden, waarbij de 'wijsheid' van de EFM-benadering letterlijk en positief heeft bijgedragen aan de strafbepaling. Voor het gezin is gezocht naar verdere ondersteuning bij een systeemtherapeut.'
3. Welke rol zie je voor Emotionally Focused Mediation in strafzaken?
'Over bemiddeling in strafzaken is methodisch weinig bekend. Het verbaasde me dat bemiddelaars vaak hun eigen stokpaardjes berijden zonder dat er effectonderzoek aan ten grondslag ligt. Daarom is het zo mooi dat EFM leunen mag op de evidence based EFT. Hoewel er nog geen effectstudie is gedaan naar toepassingen buiten het klinische praktijk denk ik dat de uitkomsten positief zullen zijn. Het is in het strafrecht om privacy redenen niet te doen om een dergelijk onderzoek te doen. Vanuit mijn eigen gemengde praktijk (EF(F)T en mediation in familie- en strafzaken heb ik de kracht van EFM kunnen ervaren. het herstel van slachtoffers en rehabilitatie van plegers gaat zoveel beter en fundamenteler door de emoties een belangrijke plek te geven. In dat opzicht hebben restorative justice (herstelrechtelijke interventies zoals mediation in strafzaken) en EFT dezelfde humanistische wortels.'
Wil jij je verder verdiepen in EFM?
Volg dan de EFM-basisleergang 1, die start op 15 mei. Er is ook een verdiepingsopleiding, leergang 2 die op 17 april begint.