‘Ik denk het wel,’ zegt Christiaan Rhodius. ‘Er zijn vast meer mogelijkheden om EFT toe te passen dan ik beheers. Ik zie veel heling plaatsvinden in de palliatieve fase als er aandacht is voor verbinding.’

Voor Christiaan is hechting een essentieel onderdeel van zijn vak en iets wat hij beginnende collega’s meegeeft. ‘Als ik als arts denkt “Dit gedrag snap ik niet” dan heb ik reden om te denken dat er iets speelt op het niveau van hechting. Ik heb nu bijvoorbeeld een vrouw die onrustig is en een medicijn vroeg voor rust, maar dat niet inneemt. Toen ik de tijd nam om daar met haar over te praten, vertelde ze dat ze een dominante moeder heeft gehad die nooit ruimte aan haar bood, dat ze mondig moest zijn als kind en voor zichzelf op moest komen. Ze raakt dus met het medicijn haar verdedigingsmechanisme kwijt. Ik vroeg haar of ze zich in het hospice gezien voelde. “Ja” zei ze. Toen besefte ze dat ze los kon laten.’

Cruijff

Christiaan haalt Cruijff aan en zegt: ‘Je hebt het pas door als je het ziet. Je moet oog hebben voor hechting. Als ik tijd neem te vertragen, biedt dat ruimte voor betere zorg. Iets waar zowel de patiënt als ik als dokter naar verlang.’

Maar hoe zit het met de hechting van de achterblijver? Als er nog veel hechtingspijn is en een kind zich bijvoorbeeld niet gezien voelt door de ouder? Is herstel dan nodig en zinvol? ‘Dat durf ik niet met zekerheid te zeggen. De kunst van EFT is dat je afstemt op de plek waar de ander zit. Het is natuurlijk prachtig als de gekwetste dochter alsnog aan het sterfbed zit, maar het kan even passend zijn, even respectvol naar de relatie die was, als dat niet zo is.’

1500 mensen

Hij heeft moeite met de term “netjes afronden”. Dat gaat te veel uit van één juiste manier om dingen te doen. ‘Als je in je relatie nooit hebt geleerd of de behoefte hebt gehad om dingen uit te spreken, is het ook niet per se passend om dat op het einde alsnog te “moeten” doen.’

Christiaan stond over de jaren naar eigen zeggen zo’n 1500 mensen bij in hun laatste levensfase. Wat drijft hem? ‘Toen ik nog studeerde, zei een man tegen me: Never do anything that someone else can do when there are so much important things only you can do. Er was toen nog weinig palliatieve zorg in Nederland. In het hospice leerde ik het belang van menselijk contact. Onze doodsangst is een hechtingsangst. Het geeft me enorme voldoening als ik bij kan dragen aan onderlinge verbondenheid op het moment van loslaten.’

Meer weten?

Christiaan Rhodius en Peter Verboom spreken ook op de EFT World Summit in juni. Ben je deelnemer? Dan vind je op het besloten deel van de site ook het online webinar terug dat ze in april over dit thema hebben gegeven (je vindt het onder het kopje ‘Voor leden’, het eerste block, ‘Webinars’). Of lees hier een eerder interview met Peter Verboom en hier met Christiaan Rhodius. Luister vooral ook naar de podcast Aangekondigd einde.

Foto: Elisabeth Ismael